Prawa dziecka w bizesie - Co biznes ma wspólnego z prawami dziecka?
10 maja 2024
Biznes odgrywa ogromną rolę w kształtowaniu dzisiejszego świata. Jak pokazują wyniki ostatniego badania Edelman Trust Barometer, mierzymy się z ogólnym kryzysem zaufania. Jedyną instytucją, której ufa społeczeństwo, pozostaje biznes. Już od pewnego czasu zysk finansowy nie jest jedyną istotną wartością dla firm. Sektor prywatny jest aktywnym uczestnikiem życia społecznego, który ma swoje konkretne zadania oraz może wpływać zarówno pozytywnie, jak i negatywnie na różne grupy interesariuszy. Od odpowiedzialnych firm wymaga się znacznie szerszego spojrzenia na różne grupy interesariuszy.
Co dla biznesu oznacza zarządzanie wpływem w kontekście praw człowieka?
Zarządzanie wpływem w kontekście praw człowieka oznacza konkretne zobowiązania dla firm do respektowania tych praw, unikania ich naruszania oraz podjęcia działań naprawczych, jeśli do takich naruszeń dojdzie. Wynika to z odpowiedzialności firmy za zarządzanie wpływem na otoczenie w całym łańcuchu wartości. Prawa dziecka są integralną częścią praw człowieka, a Konwencja o Prawach Dziecka ONZ to jeden z dokumentów, które biznes powinien uwzględniać w swoich działaniach.
“Nie ma dzieci, są ludzie” - to stwierdzenie Janusza Korczaka, wybitnego badacza świata dzieci, pokazuje, że grupę najmłodszych interesariuszy powinno się traktować na równi z dorosłymi, respektując jej wszelkie prawa i obowiązki wobec niej. Podstawą przestrzegania praw dziecka w biznesie jest uznanie podmiotowości dziecka i zapewnienie poszanowania jego godności.
Czym jest karta praw dziecka w biznesie?
To właśnie przekonanie, że do praw dziecka powinno się podchodzić holistycznie skłoniło Forum Odpowiedzialnego Biznesu oraz współpracujące z nim firmy i organizacje do stworzenia w 2023 roku Karty Praw Dziecka w Biznesie. Karta zachęca firmy i instytucje do większej uważności oraz przestrzegania praw dziecka w miejscu pracy, w komunikacji marketingowej, łańcuchu dostaw, działalności biznesowej oraz w realizowanych programach społecznych. To inicjatywa, która dziś gromadzi już ponad 40 sygnatariuszy.
Karta Praw Dziecka w Biznesie odnosi się do respektowania praw dzieci w szerokim kontekście oddziaływania przedsiębiorstw w całym łańcuchu wartości. Czyli także wśród ich dostawców i partnerów biznesowych, jak i klientów czy odbiorców działań. Ma sprzyjać między innymi tworzeniu dobrego i przyjaznego miejsca pracy dla rodziców, wspieraniu ich w godzeniu roli rodzica i pracownika.
Z danych Forum Odpowiedzialnego Biznesu wynika, że 52% dorosłych Polek i Polaków łączy pracę z opieką: 26% – opiekuje się dziećmi do 7 r.ż., 23% – opiekuje się dziećmi w wieku 8–14 lat, 8% – opiekuje się osobą starszą, a 4% – kimś bliskim z niepełnosprawnością lub przewlekle chorym. W 2020 r. utracone korzyści gospodarcze wynikające z bierności zawodowej będącej skutkiem opieki domowej wyniosły 252 mld zł.
Opieka rodzinna i praca, Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Warszawa, 2022.
Bycie pracodawcą przyjaznym rodzicom i ich potrzebom bezpośrednio przekłada się na polepszenie sytuacji i dobrostanu dzieci. Dlatego w każdej firmie tak ważne są działania, które pomogą rodzicom w efektywnym godzeniu ról zawodowych i rodzinnych, na przykład poprzez prowadzenie programów edukacyjnych. Mogą one dotyczyć rozwijania kompetencji społecznych i rodzicielskich, wprowadzenia elastycznego czasu i form pracy, proponowania programów skierowanych do dzieci pracowników, wzmacniania poczucia bezpieczeństwa pracy, budowania przyjaznej i otwartej kultury organizacyjnej, promocji praw dziecka oraz stabilnego i godnego wynagrodzenia.
Jak wspierać odpowiedzialne zatrudnenie w firmie?
Z drugiej strony uwzględnianie praw dziecka w obszarze pracowniczym jest możliwe także przez wspieranie odpowiedzialnego zatrudnienia. Dobrymi praktykami w tym obszarze są równościowe i włączające standardy zatrudniania dla młodych ludzi, sposób odbywania praktyk w firmie czy przyuczenia do zawodu, a także zatrudnianie osób młodocianych. To również wdrażanie oraz wspieranie programów edukacyjnych w zakresie zatrudnienia.
Karta porusza także kwestie odpowiedzialnej sprzedaży produktów i usług oraz respektowania praw dzieci jako użytkowników i użytkowniczek produktów i usług czy odbiorców i odbiorczyń przekazów marketingowych,. Ponadto kładzie nacisk na szczególną staranność przy tworzeniu materiałów komunikacyjnych, w których wykorzystywany jest wizerunek dziecka. Przykładem może być współpraca z influencerami parentingowymi, którzy zarabiają publikując wizerunek własnych dzieci.
Wprowadzanie wymagań dla dostawców
Trzecim filarem Karty Praw Dziecka w Biznesie jest zobowiązanie firm do wprowadzania odpowiednich wymagań dla swoich dostawców, kontrahentów oraz partnerów biznesowych. Jest ono realizowane poprzez odpowiednie zapisy w umowach, kodeksy dla dostawców, audyty społeczne oraz niepodejmowanie współpracy z dostawcami, którzy wykorzystują pracę dzieci. Należyta staranność odnosi się także do współpracy z partnerami społecznymi – odbiorców programów zaangażowania społecznego, działalności sponsoringowej czy charytatywnej. Często są to organizacje czy instytucje zajmujące się dziećmi i młodzieżą. Warto wtedy upewnić się, że respektują one prawa dziecka i mają wypracowane zasady ochrony dzieci.
Karta zachęca także do promowania wiedzy na temat praw dziecka wśród wszystkich interesariuszy danej organizacji. Sektor prywatny jest podmiotem, który może realnie wpływać na polepszenie warunków życia młodego pokolenia. Synergia działań i współpraca z organizacjami pozarządowymi i sektorem publicznym jest drogą do osiągania satysfakcjonujących rezultatów w kontekście ochrony praw dziecka. Warto uwzględniać i zabezpieczać interes najmłodszych podczas budowania polityk związanych z prawami człowieka, ponieważ to właśnie od najmłodszych będzie zależeć przyszłość.
Biznes jako aktywny uczestnik życia społecznego może w różny sposób włączać się w rozwiązywanie ważnych problemów dotyczących dzieci i młodzieży. Odpowiedzialny biznes jest zobowiązany, aby to robić.
| Monika Kulik, członkini zarządu Forum Odpowiedzialnego Biznesu, ekspertka ds. komunikacji i CSR Orange Polska Anna Szczerbaczewicz-Korzeniowska, menedżerka projektów w Forum Odpowiedzialnego Biznesu, koordynatorka Karty Praw Dziecka w Biznesie |