Czym jest efektywność energetyczna w firmie?
10 września 2024
Czy prowadząc firmę warto sprawdzić czy jest ona efektywna energetycznie? Co to dokładnie oznacza i jak może wpłynąć na wzrost konkurencyjności biznesu? W tym artykule znajdziesz odpowiedź na te i inne pytania związane z podstawowymi zagadnieniami o efektywności energetycznej firmy.
Jak zdefiniować efektywność energetyczną? Czym różni się od oszczędności energii?
Efektywność energetyczna została zdefiniowana w kilku aktach prawnych między innymi w Dyrektywie Komisji Europejskiej dotyczącej Efektywności Energetycznej1, wdrożonej do polskiego porządku prawnego Ustawą o efektywności energetycznej2.
Efektywność energetyczna to stosunek uzyskanych wyników, usług, towarów lub energii do wkładu energii, który jest potrzebny do ich wytworzenia. Inaczej mówiąc, efektywność energetyczna określa, jak skutecznie energia jest wykorzystywana do osiągania zamierzonych celów. Często uzyskanie takich samych rezultatów lub wydajności jest możliwe przy mniejszej ilości zużytej energii, gdy zastosujemy bardziej efektywne technologie i procesy.
Na rys. 1 przedstawiono zapotrzebowanie na energię elektryczną podobnych sklepów osiedlowych. Możemy zauważyć, że mimo tego, że sklepy są podobnej wielkości i mają podobny profil, to ich zapotrzebowanie na energię jest różne. Te sklepy, które zużywają mniej energii, możemy uznać za bardziej efektywne.
Rysunek 1. Przykład różnej efektywności energetycznej (zapotrzebowanie na energię elektryczną na 1 m2 powierzchni) porównywalnych sklepów osiedlowych. Opracowanie własne.
Celem poprawy efektywności energetycznej jest nie tylko ograniczanie zużycia energii ale również poprawa jakości samego procesu. Warto zauważyć, że zwiększenie wyników, usług lub ilości towarów przy tym samym zużyciu energii również jest poprawą efektywności energetycznej.
Innym przykładem poprawy efektywności energetycznej może być np. wprowadzenie systemów automatyki zwiększających precyzję i wydajność procesów produkcyjnych przy jednoczesnej redukcji zużywanej energii. Jeszcze innym sposobem jest korzystanie z urządzeń RTV i AGD o wysokiej klasie energetycznej, niższym zużyciu energii i dłuższej żywotności.
Poprawa efektywności energetycznej jest kluczowym celem polityki energetycznej, ponieważ pozwala na oszczędzanie energii, zmniejszenie kosztów operacyjnych, oraz zmniejszanie negatywnego wpływu usług, towarów, energii lub procesów na środowisko. Wprowadzenie bardziej efektywnych technologii i praktyk przynosi korzyści zarówno ekonomiczne, jak i ekologiczne. Przekłada się również na zwiększenie konkurencyjności firmy, ponieważ podmioty stosujące nowoczesne, efektywne technologie mogą poprawić swoją konkurencyjność na rynku, oferując produkty i usługi w niższych cenach o wyższej jakości. Przy prognozowanym wzroście cen energii, zmniejszenie jej konsumpcji przy zachowaniu lub nawet zwiększeniu wielkości produkcji jest skutecznym sposobem na poprawienie konkurencyjności i ograniczenie ryzyka wzrostu cen energii. W ciągu ostatnich kilku lat w Polsce mieliśmy do czynienia z około dwu-krotnym wzrostem ceny, ale są kraje tj. Węgry, Austria, Chorwacja, w których ten wzrost był nawet 3, 4-krotny.
Efektywność energetyczna może być również zdefiniowana jako odwrotność energochłonności. Energochłonność mierzy ilość energii potrzebnej do wytworzenia jednostki produktu, usługi lub osiągnięcia określonego celu. Gdy efektywność energetyczna rośnie, to oznacza, że uzyskuje się np. więcej produktów czy usług przy zużyciu takiej samej ilości energii, co skutkuje zmniejszeniem energochłonności.
Niestety Polska gospodarka znajduje się wśród gospodarek o wysokiej energochłonności. Oznacza to że zużywamy w kraju więcej energii na wyprodukowanie danej grupy produktów niż kraje o gospodarkach o niskiej energochłonności. Polska gospodarka jest bardziej narażona na skutki wzrostu cen energii niż gospodarki, w których zużywa się energii mniej.
Dlaczego efektywność energetyczna nazywana jest szóstym paliwem?
Efektywność energetyczna jest nazywana „szóstym paliwem” po węglu, gazie, ropie naftowej, energii atomowej oraz odnawialnej z kilku powodów. Jednym z nich jest to, że efektywność energetyczna może być traktowana jako źródło energii na równi z wymienionymi paliwami, ponieważ energię niewykorzystaną możemy potraktować jako energię wyprodukowana.
Inwestycje w poprawę efektywności energetycznej są najczęściej bardziej opłacalne niż wybudowanie nowych źródeł wytwórczych. Dlatego najpierw powinniśmy inwestować w poprawę efektywności energetycznej, a w drugiej kolejności w nowe źródła energii. Dotyczy to nie tylko skali makro, ale i pojedynczego przedsiębiorstwa – praktycznie prawie zawsze należy ograniczyć straty energii (np. poprzez zaizolowanie przegród, rurociągów, poprawę zarządzania energią, a dopiero w kolejnym kroku inwestować w nowe źródło energii).
Jak zadbać o efektywność energetyczną w firmie?
Audyt energetyczny
Działania najlepiej jest zacząć od przeprowadzania audytu energetycznego. Zgodnie z obowiązującymi w Polsce regulacjami prawymi (Ustawa o efektywności energetycznej2) do wykonania audytu energetycznego zobligowane są duże przedsiębiorstwa, czyli podmioty nie będące małymi i średnimi przedsiębiorstwami. Nie oznacza to jednak, że małe i średnie przedsiębiorstwa nie powinny sprawdzić i ocenić swojej działalności pod kątem poprawy efektywności energetycznej, w szczególności jeżeli prowadzona przez nie działalność charakteryzuje się dużą energochłonnością.
Przeprowadzenie audytu oraz wdrożenie wynikających z niego zaleceń może przynieść duże korzyści, w postaci oszczędności kosztów energii czy poprawie jakości procesu. Procedurę przeprowadzania audytów energetycznych zawiera norma PN-EN 16247. Celem przeprowadzenia audytu jest określenie sposobu wykorzystania energii oraz zidentyfikowanie możliwych działań mających na celu zmniejszenie zużycia energii. Pierwszym elementem jest analiza stanu istniejącego na podstawie dostępnych danych pomiarowych lub / i faktur za poszczególne nośniki energii. Następnie audytorzy dokonują oceny efektywności działania poszczególnych systemów i identyfikują możliwe działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii. Kluczowym elementem jest właściwe wdrożenie zalecanych w audycie działań modernizacyjnych. Często konieczne jest wyznaczenie osób odpowiedzialnych w firmie za ten proces oraz opracowanie dokładnych planów wdrożenia i jego sprawdzenia. W tym celu można skorzystać z zasad opisanych w normie ISO 50001: Systemy zarządzania energią. Norma opisuje w jaki sposób zintegrować aspekty energetyczne z bieżącym sposobem zarządzania swoim przedsiębiorstwem, aby odnieść jak najlepszy efekt.
Podsumowując, aby poprawić efektywność energetyczną w firmie należy:
...lub sprawdź produkty i usługi jakie mogą Cię zainteresować
| dr inż. Joanna Rucińska, dr inż. Maciej Mijakowski |