Efektywność energetyczna w pigułce

Dlaczego warto zainteresować się efektywnością energetyczną? Po pierwsze -  nowe regulacje unijne i krajowe, w tym zmiana ustawy o charakterystyce energetycznej budynków, która weszła w życie z końcem kwietnia 2023r. Po drugie widzimy problem przestarzałych budynków , zanieczyszczonego powietrza i publiczne dotacje, które mają zachęcić do renowacji i poprawy parametrów energetycznych. Po trzecie – koszty. Efektywne wykorzystanie energii wpływa na nasze portfele, a przy zastosowaniu nowoczesnych technologii możemy znacząco zredukować jej zużycie. Po czwarte - cele klimatyczne i udział sektora nieruchomości w transformacji w kierunku gospodarki neutralnej klimatycznie. Weźmy zatem temat pod lupę i sprawdźmy, czym jest efektywność energetyczna, jakie są już dziś wymagania i jakie zmiany przed nami. I najważniejsze – jakie są najbardziej popularne – z termomodernizacją na czele – sposoby na poprawę parametrów energetycznych.

Zacznijmy od definicji – jak rozumieć efektywność energetyczną budynku? Ministerstwo Rozwoju i Technologii określa ją jako „stopień przygotowania budynku do zapewnienia komfortu jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem przy jednoczesnym możliwie najniższym zużyciu energii przez ten budynek.” Chodzi więc o możliwie minimalne zużycie energii, które w świadectwie charakterystyki energetycznej budynku jest parametrem zapotrzebowania na nieodnawialną energię pierwotną (EP), liczonym w kWh/(m2*rok). Na ocenę efektywności energetycznej budynku wpływa wiele parametrów i cech budynku, na przykład: system ogrzewania, wentylacji, chłodzenia oraz przygotowania ciepłej wody.

Według danych Komisji UE, budynki odpowiadają za około 40 % zużycia energii i około jedną trzecią emisji gazów cieplarnianych w UE. Emisje gazów cieplarnianych udaje się redukować głównie dzięki termomodernizacji, rosnącemu udziałowi odnawialnych źródeł energii i dzięki nowocześniejszym systemom grzewczym. Z drugiej strony przybywa jednak lokali mieszkalnych, a i powierzchnia użytkowa przypadająca na jedno mieszkanie stale rośnie. Odnieśmy się tutaj do zapowiadanej unijnej dyrektywy Energy Performance of Building Directive (EPBD), której to publikacji spodziewamy się w I połowie 2024 roku. Dotychczas rygorystyczne wymagania w zakresie efektywności energetycznej budynków dotyczyły jedynie nowo budowanych obiektów, z kolei najnowsze unijne prawo ma wpłynąć również na już istniejące budynki – wymuszając ich modernizację. Dyrektywa wprowadzi również klasy energetyczne, jakie funkcjonują już w przypadku sprzętów RTV i AGD. To, jak szybko przepisy unijne będą przełożone na krajowe regulacje będzie zależeć od działań Ministerstwa – zapowiedzi w zakresie wprowadzenia klas energetycznych budynków dotyczą 2024 roku.

Podobnie jak w pozostałych państwach członkowskich UE, polskie budynki w długim okresie powinny zostać zmodernizowane w sposób spójny z transformacją w kierunku gospodarki neutralnej klimatycznie. Narzędziem w osiągnieciu tego celu jest Długoterminowa strategia renowacji budynków z 2022r. Określa cele i działania, które są niezbędne do zapewnienia w perspektywie 2050 r. wysokiej efektywności energetycznej i niskoemisyjności budynków prywatnych i publicznych w Polsce, m.in.:

• Spadek emisji C0₂ ze spalania paliw kopalnych w mieszkalnictwie, usługach i rolnictwie
• Wzrost liczby budynków poddanych termomodernizacji z 0 (w 2020r. ) do 2,4 mln (w 2030r),
• Do 2050r. przeprowadzenie około 7,5 mln inwestycji termomodernizacyjnych.
   

Ustawa o efektywności energetycznej obowiązuje od 1 października 2016r. Zobowiązuje duże przedsiębiorstwa do przeprowadzania co 4 lata audytu energetycznego. Inwestycje budowlane, które spełniają określone wymagania (np. wymiana wyeksploatowanych urządzeń oraz energochłonnych źródeł światła, na ich energooszczędne odpowiedniki) mogą otrzymać ceniony na rynku tzw. biały certyfikat – czyli świadectwo efektywności energetycznej, wydawane przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Z kolei świadectwo charakterystyki energetycznej, o którym ostatnio zrobiło się głośno za sprawą przepisów, które weszły w życie 28 kwietnia 2023 r. - nakłada na sprzedającego lub wynajmującego obowiązek dostarczenia świadectwa energetycznego nowemu właścicielowi lub najemcy. Świadectwo będzie również potrzebne, aby otrzymać dofinansowanie na termomodernizację w ramach takich programów, jak "Czyste Powietrze", "Moje Ciepło" i innych. Celem tych działań jest promowanie budownictwa efektywnego energetycznie i zwiększanie świadomości społecznej w zakresie możliwości uzyskania oszczędności energii w budynkach.

Pierwszym tropem, mogą być zalecenia zawarte w samym świadectwie, sformułowane przez audytora energetycznego, który je sporządził dla konkretnego budynku. Innym źródłem informacji może być na przykład poradnik „Poprawa charakterystyki energetycznej budynków” wydany przez MRiT we wrześniu 2023 roku.

Warto wspomnieć o rozwiązaniach, o których wszyscy słyszymy, począwszy od prostych urządzeń energooszczędnych, odnawialnych źródłach energii, po zaawansowane systemy energetyczne oparte na sztucznej inteligencji. Czasami małe zmiany robią dużą różnicę. Przykładem są nowoczesne urządzenia, takie jak energooszczędne lodówki, pralki, suszarki czy zmywarki. Wymiana żarówek, czy zastosowanie inteligentnych systemów oświetleniowych, może znacznie obniżyć zużycie energii. To także optymalizacja działania systemów grzewczych i chłodniczych, na podstawie analizy prognozy pogody.

Zastosowanie odnawialnych źródeł energii, w szczególności paneli fotowoltaicznych rozwija się dynamicznie i rewolucjonizuje sektor energetyczny. Dzięki takim rozwiązaniom właściciele domów mogą nie tylko produkować, ale także akumulować własną energię elektryczną, co powoduje wymierne oszczędności i ogranicza zależność od sieci energetycznej. Wyzwaniem oczywiście są sieci przesyłowe, które są obecnie niedostosowane i wymagają sporych nakładów inwestycji.

Wreszcie, bardzo ważnym narzędziem w poprawie efektywności energetycznej budynku są termomodernizacje. Zastosowanie odpowiedniej izolacji termicznej pozwala ograniczyć straty ciepła, zużycie energii i co za tym idzie – rachunki za prąd.

• Rozwijamy ofertę produktową wspierającą zrównoważony rozwój –zarówno dla klientów indywidualnych, jak i firmowych. Przykładem mogą być np. kredyt hipoteczny na dom energooszczędny, czy pożyczka na lepsze m.in. na system do rekuperacji o klasie efektywności energetycznej A, A+, pompy ciepła, czy OZE.
• Finansujemy zrównoważone projekty naszych klientów. Zgodnie z naszą Deklaracją Ekologiczną, finansujemy Odnawialne Źródła Energii (OZE) oraz projektów proekologicznych – do końca 2023 roku przeznaczymy na ten cel 4,5 mld PLN w obszarze korporacyjnym. 
• Wspieramy klientów w transformacji środowiskowej oraz w ocenie, na ile ich biznes jest zrównoważony. Na przykład poprzez Kalkulator śladu węglowego dla firm.

W ING wierzymy, że nawet małe kroki mogą prowadzić do wielkich zmian, dzięki którym wspólnie tworzymy lepszą przyszłość dla nas wszystkich. Bo przyszłość, to nasza wspólna odpowiedzialność.