Jak poprawić efektywność energetyczną w firmie?
15 października 2024
Poprawa efektywności energetycznej wydaje się tematem szerokim i wymagającym indywidualnej analizy. W tym artykule jednak postaramy się go odczarować. Podamy obszary przedsiębiorstwa gdzie należy szukać „efektywności”, poznasz konkretne przykłady usprawnień, czas ich zwrotu, a także darmowe narzędzia i materiały, które pomogą przeanalizować efektywność energetyczną.
Gdzie szukać poprawy efektywności energetycznej?
Optymalne alokowanie zasobów inwestycyjnych przedsiębiorstwa wymaga opracowania strategii modernizacyjnej. Strategię należy wyznaczyć na podstawie analiz, które prowadzi się m.in. w ramach tzw. „audytów energetycznych przedsiębiorstw” lub indywidualnych usług doradczych. Najważniejszym działaniem osoby lub zespołu osób sporządzających audyt jest opracowanie bilansu energetycznego – czyli ustalenie obszarów wysokiej energochłonności, a następnie znalezienie możliwości optymalizacyjnych czyli zaproponowanie przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej. Metody optymalizacji gospodarki energetycznej są różne i zależą od rodzaju działalności przedsiębiorstwa oraz obszarów użytkowania energii.
Obszary użytkowania energii w przedsiębiorstwie, w których dążymy do poprawy efektywności
Gospodarka energią cieplną
Gospodarka energią cieplną
- Źródła ciepła w tym wykorzystanie źródeł odnawialnych i kogeneracji
- Sieci cieplne
- Poprawa izolacyjności cieplnej i szczelności budynków
- Instalacje ogrzewania
- Wentylacja i klimatyzacja
- Instalacje c.w.u.
- Para technologiczna
- Optymalizowanie działania urządzeń - korekta nastaw, schematów czasowych, sterowania i regulacji
- Odzysk ciepła i wykorzystanie ciepła odpadowego
- Zmiany w umowach z dostawcami ciepła
- Wybór korzystniejszych taryf
- Zmiana dostawcy ciepła
Gospodarka energią elektryczną
Gospodarka energią elektryczną
- System zasilania i rozdziału
- Silniki i pompy
- Urządzenia produkcyjne
- Oświetlenie zewnętrzne i wewnętrzne
- Łączność i sygnalizacja
- Zmiany w umowach z dostawcami energii
- Wybór korzystniejszych taryf
- Zmiana dostawcy energii
Gospodarka innymi nośnikami energii oraz zmiana sposobu użytkowania energii
Gospodarka innymi nośnikami energii oraz zmiana sposobu użytkowania energii
- Paliwa ciekłe i gazowe używane w transporcie
- Gazy techniczne (tlen, acetylen)
- Sprężone powietrze
- Wykorzystanie energii odpadowej
- Poprawa organizacji, podniesienie kwalifikacji i świadomości obsługi i użytkowników
- Monitoring i sterowanie zużyciem energii
- Wprowadzenie Systemu Zarządzania Energią (ISO 50001)
- Wprowadzenie systemu do zarządzania energią
Należy zaznaczyć, że we wszystkich współczesnych systemach produkcyjnych i instalacyjnych zgodnie z ideą „Przemysł 4.0” powinna być wykorzystywana automatyka, która dostosowuje działanie urządzeń do potrzeb i ustaleń użytkownika. Korzyści z wdrożenia tego typu rozwiązań, które odpowiadają na coraz bardziej indywidulane potrzeby, najczęściej znacząco przewyższają koszty wdrożenia.
Przemysł 4.0 to koncepcja opisująca złożony proces transformacji technologicznej i organizacyjnej przedsiębiorstw. Obejmuje integrację łańcucha wartości, wprowadzanie nowych modeli biznesowych oraz cyfryzację produktów i usług, co jest możliwe dzięki wykorzystaniu nowych technologii cyfrowych, zasobów danych oraz zapewnieniu komunikacji w sieci współpracy maszyn, urządzeń i ludzi.
Na efektywność energetyczną ma wpływ także energooszczędny sposób użytkowania urządzeń, instalacji i obiektów, który wymaga przestrzegania określonych zasad ich obsługi i większej świadomości użytkowników.
Jak wybrać rozwiązania poprawiające efektywność energetyczną?
Rozwiązania ulepszające należy poddać ocenie pod względem efektywności energetycznej i ekonomicznej. Dla każdego z możliwych do wdrożenia rozwiązań (wariantów) określa się efekt energetyczny i ekologiczny oraz efekt ekonomiczny w postaci redukcji kosztów wynikających z usprawnienia. Ocena efektu ekonomicznego pozwala na podjęcie decyzji czy daną inwestycję warto zrealizować, a także gdy mamy do wyboru kilka opcji inwestycyjnych, wyboru która będzie najbardziej opłacalną.
Istotą oceny ekonomicznej jest porównanie kosztów realizacji ulepszenia i spodziewanych efektów. Najczęściej stosowanym wskaźnikiem jest prosty okres zwrotu (SPBT). Oblicza się go dzieląc wartość nakładów inwestycyjnych przez wartość rocznych oszczędności. W ten sposób otrzymujemy czas (w latach) po jakim zwróci się inwestycja. Wariant o najkrótszym czasie zwrotu - jest wariantem najkorzystniejszym czyli optymalnym.
Czym jest efekt ekologiczny?
Efekt ekologiczny to najczęściej redukcja emisji gazów cieplarnianych w przeliczeniu na CO2 lub redukcja zużycia energii pierwotnej. Wskaźnik ten jest wymagany przy większości programów wsparcia i w programach tych zawarte są szczegóły jego obliczania.
Źródło: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. Art. 91. 7a. 7).
Jak MŚP poprawiają swoją efektywność energetyczną?
Przykładowo, jak podaje raport „Potencjał poprawy efektywności energetycznej w małych i średnich przedsiębiorstwach” przygotowany przez Krajową Agencję Poszanowania Energii S.A., wartości SPBT dla popularnych przedsięwzięć wynoszą:
- wymiana oświetlenia na LED: SPBT od 0,9 do 7 lat (mediana 1,7)
- kompensacja mocy biernej: SPBT od 1 do 3,7 lat (mediana 1,2)
- wymiana silnika elektrycznego: SPBT od 2 do 10 lat (mediana 5)
- wymiana sprężarki: SPBT od 3 do 16 lat (mediana 6)
- wymiana kotła: SPBT od 1,4 do 9,4 lat (mediana 6,5)
- założenie instalacji fotowoltaicznej: SPBT od 3,9 do 25 lat (mediana 7)
- termomodernizacja budynku: SPBT od 1 do 25 lat (mediana 6)
W audytach energetycznych rekomendowane jest również obliczenie kosztu w cyklu życia i porównanie go ze scenariuszem bazowym, zakładającym brak modernizacji.
Czym jest moc bierna?
Kompensacja mocy biernej to sposób na poprawę efektywności zużycia energii w sieci elektrycznej. Moc bierna to ta część energii, która nie jest bezpośrednio wykorzystywana do działania urządzeń, ale obciąża sieć. Kompensacja pozwala zmniejszyć to „niepotrzebne” obciążenie, co przekłada się na mniejsze straty energii.
Rodzaje przedsięwzięć inwestycyjnych
Przedsięwzięcia ze względu na wysokość koniecznych do poniesienia nakładów możemy podzielić na bezinwestycyjne, niskonakładowe i wysokonakładowe.
Na usprawnienia poprawiające efektywność energetyczną przedsiębiorstwa można również popatrzeć ze względu na przedmiot inwestycji. Możemy wyróżnić usprawniania budynków, urządzeń produkcyjnych, systemów zaopatrzenia w energię czy innych urządzeń niezbędnych w firmie. W tabeli 1 znajdują się przykłady usprawnień jakie stosuje się w celu poprawy ich efektywności.
| Przedmiot badan i oceny | Możliwe środki poprawy efektywności energetycznej |
|---|---|
| Budynki:
|
|
| Urządzenia produkcyjne |
|
| System zaopatrzenia w energię |
|
| Warunki i taryfy dostawy energii |
|
| System konserwacji i obsługi |
|
| Gospodarka energetyczna w całości |
|
| Użytkowanie urządzeń i instalacji |
|
Od czego zacząć?
Oczywiście najlepiej skorzystać z usług wykwalifikowanych audytorów. Tylko wtedy możemy mieć pewność, że analiza efektywności przedsiębiorstwa została przeprowadzona w sposób rzetelny, a wybrane inwestycje będą najbardziej optymalne.
Jeżeli chcielibyśmy jednak temat przeanalizować samodzielnie to warto skorzystać z narzędzi i programów dostępnych na stronie https://www.gov.pl/web/audytywmsp. Jest to sekcja przygotowana przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, dostępna dla każdego bez opłat. Można tam znaleźć między innymi:
- Podręcznik dla przedsiębiorcy do samooceny zużycia energii w MŚP
- 50 najlepszych praktyk i rekomendacji
- Kalkulator optymalizacji zużycia energii w przedsiębiorstwie
- Narzędzie do samodzielnego audytu energetycznego przedsiębiorstwa
- Kurs e-learningowy
...lub sprawdź produkty i usługi jakie mogą Cię zainteresować
| mgr inż. Marek Amrozy, dr inż. Maciej Mijakowski, dr inż. Joanna Rucińska |