Jak poprawić efektywność energetyczną w firmie?
15 października 2024
Poprawa efektywności energetycznej wydaje się tematem szerokim i wymagającym indywidualnej analizy. W tym artykule jednak postaramy się go odczarować. Podamy obszary przedsiębiorstwa gdzie należy szukać „efektywności”, poznasz konkretne przykłady usprawnień, czas ich zwrotu, a także darmowe narzędzia i materiały, które pomogą przeanalizować efektywność energetyczną.
Gdzie szukać poprawy efektywności energetycznej?
Optymalne alokowanie zasobów inwestycyjnych przedsiębiorstwa wymaga opracowania strategii modernizacyjnej. Strategię należy wyznaczyć na podstawie analiz, które prowadzi się m.in. w ramach tzw. „audytów energetycznych przedsiębiorstw” lub indywidualnych usług doradczych. Najważniejszym działaniem osoby lub zespołu osób sporządzających audyt jest opracowanie bilansu energetycznego – czyli ustalenie obszarów wysokiej energochłonności, a następnie znalezienie możliwości optymalizacyjnych czyli zaproponowanie przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej. Metody optymalizacji gospodarki energetycznej są różne i zależą od rodzaju działalności przedsiębiorstwa oraz obszarów użytkowania energii.
Obszary użytkowania energii w przedsiębiorstwie, w których dążymy do poprawy efektywności
Gospodarka energią cieplną
- Źródła ciepła w tym wykorzystanie źródeł odnawialnych i kogeneracji
- Sieci cieplne
- Poprawa izolacyjności cieplnej i szczelności budynków
- Instalacje ogrzewania
- Wentylacja i klimatyzacja
- Instalacje c.w.u.
- Para technologiczna
- Optymalizowanie działania urządzeń - korekta nastaw, schematów czasowych, sterowania i regulacji
- Odzysk ciepła i wykorzystanie ciepła odpadowego
- Zmiany w umowach z dostawcami ciepła
- Wybór korzystniejszych taryf
- Zmiana dostawcy ciepła
Gospodarka energią elektryczną
- System zasilania i rozdziału
- Silniki i pompy
- Urządzenia produkcyjne
- Oświetlenie zewnętrzne i wewnętrzne
- Łączność i sygnalizacja
- Zmiany w umowach z dostawcami energii
- Wybór korzystniejszych taryf
- Zmiana dostawcy energii
Gospodarka innymi nośnikami energii oraz zmiana sposobu użytkowania energii
- Paliwa ciekłe i gazowe używane w transporcie
- Gazy techniczne (tlen, acetylen)
- Sprężone powietrze
- Wykorzystanie energii odpadowej
- Poprawa organizacji, podniesienie kwalifikacji i świadomości obsługi i użytkowników
- Monitoring i sterowanie zużyciem energii
- Wprowadzenie Systemu Zarządzania Energią (ISO 50001)
- Wprowadzenie systemu do zarządzania energią
Należy zaznaczyć, że we wszystkich współczesnych systemach produkcyjnych i instalacyjnych zgodnie z ideą „Przemysł 4.0” powinna być wykorzystywana automatyka, która dostosowuje działanie urządzeń do potrzeb i ustaleń użytkownika. Korzyści z wdrożenia tego typu rozwiązań, które odpowiadają na coraz bardziej indywidulane potrzeby, najczęściej znacząco przewyższają koszty wdrożenia.
Przemysł 4.0 to koncepcja opisująca złożony proces transformacji technologicznej i organizacyjnej przedsiębiorstw. Obejmuje integrację łańcucha wartości, wprowadzanie nowych modeli biznesowych oraz cyfryzację produktów i usług, co jest możliwe dzięki wykorzystaniu nowych technologii cyfrowych, zasobów danych oraz zapewnieniu komunikacji w sieci współpracy maszyn, urządzeń i ludzi.
Na efektywność energetyczną ma wpływ także energooszczędny sposób użytkowania urządzeń, instalacji i obiektów, który wymaga przestrzegania określonych zasad ich obsługi i większej świadomości użytkowników.
Jak wybrać rozwiązania poprawiające efektywność energetyczną?
Rozwiązania ulepszające należy poddać ocenie pod względem efektywności energetycznej i ekonomicznej. Dla każdego z możliwych do wdrożenia rozwiązań (wariantów) określa się efekt energetyczny i ekologiczny oraz efekt ekonomiczny w postaci redukcji kosztów wynikających z usprawnienia. Ocena efektu ekonomicznego pozwala na podjęcie decyzji czy daną inwestycję warto zrealizować, a także gdy mamy do wyboru kilka opcji inwestycyjnych, wyboru która będzie najbardziej opłacalną.
Istotą oceny ekonomicznej jest porównanie kosztów realizacji ulepszenia i spodziewanych efektów. Najczęściej stosowanym wskaźnikiem jest prosty okres zwrotu (SPBT). Oblicza się go dzieląc wartość nakładów inwestycyjnych przez wartość rocznych oszczędności. W ten sposób otrzymujemy czas (w latach) po jakim zwróci się inwestycja. Wariant o najkrótszym czasie zwrotu - jest wariantem najkorzystniejszym czyli optymalnym.
Jak MŚP poprawiają swoją efektywność energetyczną?
Przykładowo, jak podaje raport „Potencjał poprawy efektywności energetycznej w małych i średnich przedsiębiorstwach” przygotowany przez Krajową Agencję Poszanowania Energii S.A., wartości SPBT dla popularnych przedsięwzięć wynoszą:
- wymiana oświetlenia na LED: SPBT od 0,9 do 7 lat (mediana 1,7)
- kompensacja mocy biernej: SPBT od 1 do 3,7 lat (mediana 1,2)
- wymiana silnika elektrycznego: SPBT od 2 do 10 lat (mediana 5)
- wymiana sprężarki: SPBT od 3 do 16 lat (mediana 6)
- wymiana kotła: SPBT od 1,4 do 9,4 lat (mediana 6,5)
- założenie instalacji fotowoltaicznej: SPBT od 3,9 do 25 lat (mediana 7)
- termomodernizacja budynku: SPBT od 1 do 25 lat (mediana 6)
W audytach energetycznych rekomendowane jest również obliczenie kosztu w cyklu życia i porównanie go ze scenariuszem bazowym, zakładającym brak modernizacji.
Rodzaje przedsięwzięć inwestycyjnych
Przedsięwzięcia ze względu na wysokość koniecznych do poniesienia nakładów możemy podzielić na bezinwestycyjne, niskonakładowe i wysokonakładowe.
Na usprawnienia poprawiające efektywność energetyczną przedsiębiorstwa można również popatrzeć ze względu na przedmiot inwestycji. Możemy wyróżnić usprawniania budynków, urządzeń produkcyjnych, systemów zaopatrzenia w energię czy innych urządzeń niezbędnych w firmie. W tabeli 1 znajdują się przykłady usprawnień jakie stosuje się w celu poprawy ich efektywności.
| Przedmiot badan i oceny | Możliwe środki poprawy efektywności energetycznej |
|---|---|
| Budynki:
|
|
| Urządzenia produkcyjne |
|
| System zaopatrzenia w energię |
|
| Warunki i taryfy dostawy energii |
|
| System konserwacji i obsługi |
|
| Gospodarka energetyczna w całości |
|
| Użytkowanie urządzeń i instalacji |
|
Od czego zacząć?
Oczywiście najlepiej skorzystać z usług wykwalifikowanych audytorów. Tylko wtedy możemy mieć pewność, że analiza efektywności przedsiębiorstwa została przeprowadzona w sposób rzetelny, a wybrane inwestycje będą najbardziej optymalne.
Jeżeli chcielibyśmy jednak temat przeanalizować samodzielnie to warto skorzystać z narzędzi i programów dostępnych na stronie https://www.gov.pl/web/audytywmsp. Jest to sekcja przygotowana przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, dostępna dla każdego bez opłat. Można tam znaleźć między innymi:
- Podręcznik dla przedsiębiorcy do samooceny zużycia energii w MŚP
- 50 najlepszych praktyk i rekomendacji
- Kalkulator optymalizacji zużycia energii w przedsiębiorstwie
- Narzędzie do samodzielnego audytu energetycznego przedsiębiorstwa
- Kurs e-learningowy
...lub sprawdź produkty i usługi jakie mogą Cię zainteresować
| mgr inż. Marek Amrozy, dr inż. Maciej Mijakowski, dr inż. Joanna Rucińska |